Yunanistan kültürünün önemli parçalarından biri, geleneksel el sanatları. El emeği, göz nuru oyalar, danteller, kaneviçeler evlerde, tezgahlarda, genç kızların çeyizlerinde var olmaya devam ediyor. Birçok hediyelik eşya dükkanının baş tacı olan el işleri, Yunanistan’a gelen turistleri de büyülüyor. En çok dikkat çekenler kuşkusuz kolalı danteller.
Dantellerin yanı sıra tablo edasında dokunan örtüler, yastık kılıfları geçmişten bugüne aktarılan bir geleneğin örnekleri. Rokoko isimli özel el işi ise rengarenk kurdeleler ile uzun bir uğraş sonrası elde ediliyor. Daha çok çiçeklerden oluşan motifler renkli kurdelelerle keten kumaşa işleniyor.
Kaneviçeler ise Yunan kültürünün vazgeçilmezi. Birbirinden farklı tekniklerle işlenen kaneviçeler, kimi zaman zeytinin yeşilini, kimi zaman denizin mavisini, kısacası Yunan kültürünü etkisi altına alan unsurları yansıtıyor.
Bugün bu el sanatlarının hala yaşatılmasında hem meraklı koleksiyoncular hem de emektar ninelerin payı büyük. El işleri Yunan kültürü için sadece bir dekorasyon aracı değil, aynı zamanda aile kültürü için de önemli bir sembol.
Eginalılar bu geleneği yaşatmak için çabalıyor
Egina Adası dantelin Yunanistan’daki önemli adreslerinden biri. Kopaneli ismini taşıyan Belçika dantelleri de Yunanistan’ın farklı bölgelerinde yapılan bir el işi. Ancak Eginalılar geliştirdikleri kendilerine has motiflere dikkat çekiyor.
Emek isteyen bu el işini yapabilenlerin sayısı artık çok az. Ancak Eginalılar bu geleneği sürdürmek için çabalıyor. El işlerinin en güzel örnekleri arasında Batı Trakya’da yaşayan Türkler’in yazmalarındaki, tülbentlerindeki oyalar da bulunuyor.
Genç kızlar bölgeye has el yapımı olan kıymetli iğne oyaları ile süslü grep adı verilen özel bir kumaştan yapılan ipek başörtülerini takıyor. Bu başörtülerin altında ise belik teli adı verilen gümüş rengi örgüler uzanıyor.
Genç kızlar düğünlere hala bu belik telleri ile gidiyor. Batı Trakyalı Türklere ait bu geleneksel el işlerinin genç nesillerce de yaşatılabilmesi için bir yandan özel kurslar düzenleniyor, bir yandan da dönem dönem açılan sergilerle bu el sanatlarının tanıtımı yapılıyor.
Derya Özcan
